Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Banino

Banino zmienia się z dnia na dzień. Przede wszystkim w niesamowitym tempie rośnie liczba mieszkańców wsi. Wielu z nich sygnalizuje pragnienie głębszego poznania kultury kaszubskiej chcąc pełniej zasymilować się z lokalną społecznością.

- Otrzymuję bardzo dużo sygnałów od nowych mieszkańców, żeby organizować wydarzenia, dzięki którym mogą oni lepiej zapoznać z tą wspaniałą specyfiką - podkreśla sołtys wsi, Urszula Teska, która sama zamieszkała w Baninie przed kilkoma laty, a od niedawna jest już członkiem miejscowego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

To właśnie z inicjatywy tego partu Rada Miejska w Żukowie nadała imię prof. Gerarda Labudy pierwszemu rondu pobudowanemu w ubiegłym roku w ramach modernizacji drogi powiatowej Miszewo-Banino. Uroczyste odsłonięcie tablicy z imieniem oraz poświęcenie nastąpiło 7 czerwca. Wstęgę przecięli burmistrz gminy Żukowo Wojciech Kankowski, przewodniczący Rady Miejskiej Witold Szmidtke, Andrzej Puzdrowski - dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych, Eugeniusz Pryczkowski - wiceprzewodniczący Rady Powiatu Kartuskiego oraz prezes O/ZKP w Baninie Elżbieta Pryczkowska, a także przedstawiciel młodych Kaszubów Robert Groth. Poświecenia dokonał ks. dr Daniel Knapiński - proboszcz banińskiej parafii.

W uroczystości wzięły udział poczty sztandarowe z Banina, Żukowa i Kolbud. To one, wraz z zespołem "Mùlczi" z Miszewa, poprowadziły zebranych w przemarszu do nowego obiektu Szkoły Podstawowej im. ks. prał. Józefa Bigusa w Baninie, gdzie odbyły się kolejne części uroczystości, w tym prezentacja postaci patrona oraz nadanie tytułu księżniczki i księcia Kaszub. Ta tradycja została przeniesiona przed kilkoma laty od Kaszubów w Kanadzie. Nagroda ta przyznawana jest dla młodych ludzi za najlepsze prace hafciarskie. Wiąże się to ściśle z promocją Gminy Żukowo, która jest kolebką tego haftu. Ponadto właśnie ponorbertański obiekt klasztorny jest też często zwany nekropolią kaszubskich księżniczek. Tam bowiem spoczywają m.in. księżna Witosława - siostra Świętopełka Wielkiego, czy słynąca z urody księżniczka Damroka. Do tego historycznego i nobliwego grona dołączyła teraz - już bardziej symbolicznie - Martyna Płotka z Żukowa, zdobywczyni pierwszego miejsca w wojewódzkim konkursie hafciarskim w Lini.

Po tej ceremonii dyrektor banińskiej szkoły Ewa Kosznik otworzyła II Powiatowy Konkurs Dziecięcych Zespołów Wokalno-Tanecznych. Przybyło sześć grup. Najwyższy laur zdobyli "Mali Hopowianie" przed nowo powstałym zespołem ze szkoły w Baninie oraz "Słunuszkama" z Kartuz. Ta impreza - jak podkreślano - bardzo udanie spełnia swoją rolę. Przede wszystkim inspiruje do tworzenia nowych zespołów dziecięcych. Powiat kartuski ma ich niespełna dziesięć. Prowadzenie takich zespołów jest niezwykle trudne, gdyż dzieci bardzo szybko się zmieniają, stąd istnieje potrzeba intensywnych szkoleń, by utrzymywać stałą kondycję dziecięcych grup. Radość dzieci, ich zaangażowanie, współpraca rodziców są wielką nagrodą za poniesiony wysiłek. Zdecydowanie warto ten wysiłek podejmować. Dzięki tej pracy kaszubszczyzna staje się czymś bardzo bliskim dla rodzin, którzy często swe korzenie mają w zupełnie innych częściach kraju. (jd)

Prof. Gerard Labuda jest jednym z najznamienitszych uczonych o rodowodzie kaszubskim. Od 1936 r. związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był jego rektorem w latach 1962-65, był wicedyrektorem i dyrektorem Instytutu Zachodniego w Poznaniu, wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk i prezesem Polskiej Akademii Umiejętności (1989-94). jest doktorem Honoris Causa Uniwersytetu Gdańskiego, UMK w Toruniu i UJ w Krakowie, Uniwersytetu Warszawskiego, Wrocławskiego i Szczecińskiego. Laureat wielu nagród naukowych, uważany za najwybitniejszego w Polsce mediewistę, czyli znawcę historii średniowiecza.

Gerard Labuda urodził się 28 grudnia 1916 r. w Kamiennej Górze koło Mirachowa, w powiecie kartuskim. Gdy jego ojciec wrócił w 1918 roku, jako inwalida wojenny, w zawieruchy I wojny światowej, Labudowie zamieszkali w Żukowie. Po trzech latach zakupili małe gospodarstwo w Wielkim Lesie pod Luzinem. Tam Gerard spędził młodość, uczęszczał do szkoły powszechnej w Luzinie, a potem do Gimnazjum w Wejherowie, po którym związał się do końca życia z Uniwersytetem Poznańskim. Profesor Labuda znał kilka języków obcych. Mimo to - jak twierdził - naprawdę dobrze mówił tylko po kaszubsku. To była jego matryca językowa.

Labuda jest autorem niezliczonej ilości prac naukowych, w tym książek takich jak "Studia nad początkami państwa polskiego", "Słowiańszczyzna pierwotna", "Polska granica zachodnia. Tysiąc lat dziejów politycznych", "Święty Stanisław Biskup Krakowski, Patron Polski", "Mieszko I" i szereg innych. Z dzieł ściśle dotyczących kaszubszczyzny wydał między innymi książki zatytułowane: "O Kaszubach ", "Kronikę o. Grzegorza Gdańskiego", "Kaszubi i ich dzieje", "Zapiski kaszubskie, pomorskie i morskie", "Historia Kaszubw dziejach Pomorza", a przede wszystkim monumentalną wielotomową "Historię Pomorza", której był redaktorem naukowym.

W niedzielę 7 maja, przy moście pomiędzy Sianowem a Staniszewem odsłonięto obelisk, upamiętniający miejsce, w którym aresztowano ściganego listem gończymFloriana Ceynowę - budziciela ruchu kaszubskiego i ojca literatury kaszubskiej. Tam został on aresztowany przez pruskich urzędników. Ceynowa uciekał po nieudanym powstaniu starogardzkim (21/22 lutego 1846 r.), któremu przewodniczył. Powstanie pomnika było wspólnym dziełem oddziałów Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Baninie i Sianowie, Klubów Młodych Kaszubów "Cassubia" i Òska" oraz Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego i Rady Partów Nordowych przy wsparciu różnych firm, instytucji i osób prywatnych.

Uroczystość była pierwszym i jednocześnie głównym punktem obchodów rocznicy 200-lecia urodzin F. Ceynowy. Podniosłej mszy świętej przewodniczył ks. prał. Leszek Kryża TCh - dyrektor Biura Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie z Warszawy, a rodem z Luzina. Jest on jednocześnie prezesem Oddziału ZKP w stolicy kraju. W koncelebrze byli też ks. Michał Bubien z Białorusi oraz ks. kanonik Eugeniusz Grzędzicki - kustosz sanktuarium sianowskiego. Homilię wygłosił ks. Wojciech Trapkowski. Wspomniał w niej między innymi o oddanej pracy Ceynowy dla dobra ludzi.

Liturgia słowa była w języku kaszubskim. Lekcje odczytali związani z ruchem młodych Janusz Pryczkowski i Katarzyna Kankowska-Filipiak, natomiast psalm zaśpiewała Weronika Pryczkowska. Modlitwy powszechne przedstawili: Magdalena Rybus, Beata Ptach, Robert Groth (wszyscy z Miszewa) i dr Marcin Odelski aż z Wrocławia, który specjalnie przyjechał na tę uroczystość. Ewangelię w rodnej mowie odczytał główny celebrans. Zaś piękne kaszubskie pieśni religijne prowadził miejscowy organista Mateusz Białk. Pod koniec mszy przemówił dr Eugeniusz Pryczkowski.

- Na latosy Kaszëbsczi Drodze Krziżewi 31 strëmiannika (marca) wëbrzmiała w Domù Pielgrzima - òsoblëwie w słowach senatora Kazmiérza Kleinë - sprawa Floriana w roczëznã jegò ùrodzeniô. Në i - pò baro robòcym miesądzu, przë pòmòcë wiele lëdzy dobri wòlë, nôbarżi stąd abò stąd pòchòdzącëch - spòtikómë sã dzysô w Swiónowie, żebë òdsłonic dzeło naszich rãk i mëslów - podkreślał koordynator budowy dzieła.

Na drugą część uroczystości licznie zebranych poprowadziła orkiestra Straży Pożarnej w Kartuzach. W przemarszu wzięło też udział kilkanaście pocztów sztandarowych ZKP ze sztandarem Zarządu Głównego na czele. Do odsłonięcia obelisku poproszono: Kazimierza Kleinę w imieniu Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego, Starostę Powiatu Kartuskiego Janinę Kwiecień, zastępcę burmistrza Gminy Kartuzy Wojciecha Jaworowskiego, w imieniu Rad Oddziałów Środkowych - Eugeniusza Pryczkowskiego i Nordowych - Kazimierza Klawitera oraz prezesa O/ZKP w Sianowie Jana Pryczkowskiego. Poświecenia dokonał kustosz sianowskiego sanktuarium.

Po złożeniu wiązanek kwiatów przez parlamentarzystów, posłów Kazimierza Plocke i Stanisława Lamczyka oraz senatorów Waldemara Bonkowskiego i Kazimierza Kleinę głos zabrał ten ostatni:

- To wydarzenie z 1846 miało duży wpływ na losy regionalizmu kaszubskiego. Aresztowany w tym miejscu Ceynowa spędził dwa lat w więzieniu. Przed śmiercią uratowała go fala Wiosny Ludów. dziś jesteśmy w zupełnie innej rzeczywistości. Kaszubszczyzna może się znakomicie rozwijać. To odrodzenie jest szczególnie widoczne na zachodzie Kaszub w okolicach Słupska, a nawet Szczecina - po kaszubsku mówił senator z Łeby.

Kwiaty złożyli także przedstawiciele oddziałów. Najwięcej przybyło ich z północnych Kaszub, włącznie z oddalonym partem we Władysławowie.

- To dla nas jest bardzo ważne wydarzenie. Jesteśmy dumni z tej postaci. Chcę podkreślić, że już niebawem szkoła w Sławoszynie przyjmie imię Ceynowy - informował Zygmunt Orzeł, wieloletni lider władysławowskiego partu, który osobiście wywodzi się z rodzinnej wsi Ceynowy.

Zarówno ten oddział, jak i kilka innych włączyło się w pomoc przy budowie obelisku. Wszyscy otrzymali specjalne podziękowania podpisane przez prezesa ZKP z Sianowa, przewodniczącego Rady Partów Westrzédnëch i szefa Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego. Wśród niemal trzydziestu adresatów  podziękowań był Leon Czerwiński - właściciel firmy wykonującej głaz, a także Maciej Tamkun - komisarz wystawy obrazów związanych z życiem i działalnością Floriana Ceynowy. Jej transportem zajął się prezes partu w Wejherowie, Mirosław Gaffka.

- Obrazy powstały w marcu tego roku na specjalnym plenerze malarskim zorganizowanym w Górze. Kilkunastu artystów z północnej Polski stworzyło te dzieła. Ekspozycja w Staniszewie jest pierwszą większą ich prezentacją - wyjaśniał komisarz i autor głównego dzieła, czyli portretu bohatera.

Ten portret eksponowany był na wielu elementach związanych z wydarzeniem, między innymi umieszczono go na zaproszeniach, plakatach oraz na okładce 2 numeru miesięcznika Młodych Kaszubów "Kaszëbskô Zemia". To młodzi właśnie z "Cassubii" i Òsczi" przygotowali krótki spektakl ilustrujący scenę aresztowania Ceynowy, zachęcili wszystkich do wspólnego śpiewu "Jem jô rëbôk" w formie karaoke. Była to specjalna dedykacja dla bohatera uroczystości, który wywodził się przecież znad morza. Premierę miał też hymn skautów kaszubskich zawierający odniesienie do Ceynowy oraz Matki Boskiej Sianowskiej. Wykonała go Weronika Pryczkowska - studentka II roku musicalu na Akademii Muzycznej w Gdańsku. Oba te punkty uroczystości wywarły szczególnie piękne wrażenia, podobnie jak krótki występ "Spiéwnëch kwiôtków" z nowymi piosenkami kaszubskimi.

Wydarzenie w Sianowie i Staniszewie - jak stwierdził red. Adam Hebel z Radia Kaszëbë - było wielką radością dla bohatera uroczystości i współczesnego ruchu kaszubskiego. W szczególności pięknie zaprezentowała się młoda jego generacja. To pewnie jest de facto największy sukces intensywnych działań podejmowanych w ostatnich latach, a  zorientowanych zwłaszcza na nowe pokolenie, czego najlepszym wyrazem był I Kongres Młodych Kaszubów. O nim i wszystkich działaniach, które do niego doprowadziły i które są jego owocami, traktuje promowana w Staniszewie książka "Kaszëbskô młodëch rewòlucjô". Dzieło to jest dobrą podwaliną do zakładania kolejnych klubów młodych, przynosi mnóstwo wskazówek dla partów ZKP, w jaki sposób ruch ten wspierać i budować.

Antoni Radtke

Z biogramu F. Ceynowy

Urodził się 4 maja 1817 r. w Sławoszynie w powiecie puckim. Uczył się w gimnazjum chojnickim, potem studiował we Wrocławiu i w Królewcu. Związany był z Towarzystwem Literacko - Słowiańskim. Tytuł doktora medycyny uzyskał w Berlinie. W 1843 r. warszawskie czasopismo opublikowało jego teksty: Wiliô Nowégò Rokù i Szczodrôczi, które uznawane są za początek literatury kaszubskiej. Największym dziełem Ceynowy jest Skôrb kaszëbskò - słowińsczi mòwë, w którym publikował artykuły i teksty literackie w stworzonej przez siebie ortografii. Pisał je mieszkając i pracując jako lekarz w Bukowcu koło Świecia. Ceynowa chciał zahamować germanizację Kaszubów przez pokazanie piękna i ożywienie języka kaszubskiego. Słusznie uważał, że to jest jedyna droga do obronienia słowiańskiej tożsamości Kaszubów. Dr F. Ceynowa zmarł 26 marca 1881 r. w Bukowcu. Pochowany jest w sąsiednim Przysiersku.

Zapraszamy do udziału w Konkursie "Kaszëbsczé Karaoke"

Szczegóły na stronie internetowej:

http://www.mlodi-kaszebi.info/karaoke-po-kaszebsku-konkurs/

Tak pięknej pogody chyba jeszcze nie było podczas Kaszubskiej Drogi Krzyżowej w Sianowie, która odbyła się 31 marca 2017 roku już po raz czternasty. Miało to wpływ na frekwencję, która zapewne przekroczyła tysiąc wiernych przybyłych z różnych stron Kaszub, począwszy od wicestarosty puckiego Tomasza Hermanna i Zygmunta Orła z Władysławowa, przez senatora Kazimierza Kleinę z Łeby aż po uczniów kościerskich szkół z nauczycielką Iwoną Makurat na czele. Nabożeństwo rozpoczął ks. kanonik Eugeniusz Grzędzicki.

- Pragnę gorąco podziękować tym wszystkim, którzy podjęli czternaście lat temu tę piękną inicjatywę - podkreślał kustosz sanktuarium.

Całości przewodził i homilię w języku kaszubskim wygłosił ks. dr Daniel Knapiński. Z kolei śpiew międzystacyjny prowadził zespół "Zemia Lãbòrskô" pod kierunkiem Renaty Hopy. Wszystko na żywo relacjonowało radio Głos z Pelplina.

Tradycyjnie rozważania pasyjne przeczytali uznani lektorzy całego kaszubskiego regionu. Co roku powstają nowe teksty ściśle związane z aktualnym czasem i duchowymi potrzebami współczesnego świata. Autorem tegorocznych rozważań byli klerycy Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie na czele z ich królem Sławomirem Serkowskim. Sześciu z nich przybyło wraz ze swoim przełożonym ks. Tomaszem Syldatkiem.

Wśród lektorów był także profesor Gdańskiej Wyższej Szkoły "Ateneum" Karol Polejowski urodzony w Sierakowicach. To on zaprezentował książkę Eugeniusza Pryczkowskiego "Swiónowskô nasza Matinkò", która jest plonem pracy doktorskiej obronionej na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

- Ta praca powinna była powstać już wiele lat wcześniej. Dlatego tym bardziej trzeba się cieszyć, że mogę wreszcie trzymać ją w ręku. Ukazuje ona szczegółowo wielkie wartości Kaszubów. Chciałbym, żeby one zawsze były tu obecne - podkreślał uczony nawiązując także do filmu dokumentalnego o tym samym tytule, który zaprezentowany został przed promocją książki.

O tychże wartościach, a także elementach historii mówił także Zygmunt Orzeł oraz senator Kazimierz Kleina.

- W tym roku, dokładnie 4 maja, przypada dwieście lat urodzin Floriana Ceynowy, budziciela ruchu kaszubskiego. Tak sie stało w dziejach, że pod Sianowem został on aresztowany przez pruskich żandarmów. Chcielibyśmy w tym miejscu odsłonić obelisk upamiętniający to wydarzenie i tę wielką postać - poinformował senator. (jd)

Lektorzy:

1. Mariusz Szmidka – red. nacz. "Dziennik Bałtycki"

2. Elżbieta Kowalewska - prezes ZKP Kartuzy

3. Karol Polejowski - profesor Gdańskiej Wyższej Szkoły "Ateneum"

4. Karolina Serkowska - ZKP Kartuzy

5. Sławomir Serkowski - Król Klubu Kleryków w WSD Pelplin

6. Danuta Kobiela – ZKP Sianowo

7. Karina Cierocka - red. nacz. "Głos Kaszub"

8. Marek Serkowski - ZKP Banino

9. Ewa Warmowska – Szkoła w Szopie

10. Magdalena Kropidłowska - red. TVG

11. Bernard Grucza - wójt gminy Sulęczyno

12. Jadwiga Hewelt, ZKP Przodkowo

13. Zygmunt Orzeł - ZKP Władysławowo

14. Iwona Makurat - ZKP Kościerzyna

15. Kazimierz Kleina - senator RP

Organizatorzy:

Parafia NNMP Królowej Kaszub w Sianowie,

O/ZKP w Baninie

O/ZKP w Sianowie

29 marca 2017 roku dwa Klubu Młodych Kaszubów (działające przy oddziałach ZKP) "Cassubia z Banina i "Òska" z Luzina - działające razem pod nazwą Młodi Kaszëbi - wydała pierwszy numer czasopisma internetowego - "Kaszëbskô Zemia". Miesięcznik dostępny jest na stronie Młodi Kaszëbi - http://www.mlodi-kaszebi.info/kaszëbskô-zemia/

Szymon Jancen wiceprezes Klubu Młodych "Cassubia" 27. 03. 17 r. w Bytowie odebrał nagrodę za I miejsce w konkursie literackim. Napisał wiersz, który bardzo się spodobał jury. Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów. EP