Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Banino

Gwiazdka Kaszubska i zespół „Mùlczi” wystąpiły w piątek 22.12.17 r. w Społecznej Szkole Podstawowej "Niedźwiednik" w Gdańsku oraz w Domu Seniora "Dąbrówka" w Baninie.

Prezentacje kultury i tradycji kaszubskich spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem.

Szczególnie wzruszające były łzy mieszkanców "Domu Seniora".

Serdecznie dziękujemy za piękne upominki, jakimi zostaliśmy obdarowani. Wszystkiego dobrego na Święta.

Zdjęcia dostępne na: Występ Gwiazdki i „Mùlków” w Gdańsku i Baninie.

Z dużym zainteresowaniem młodzież szkolna i gimnazjalna obejrzała film dokumentalny "Król Kaszubów" o Karolu Kreffcie. Projekcja odbyła się w czwartkowy poranek.

- To zawsze jest wielka radość, gdy możemy prezentować dorobek naszych absolwentów - podkreślała podczas powitania dyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 (do niedawna Gimnazjum nr 2) w Żukowie, Mirosława Żołna.

Istotnie, jednymi ze współtwórców filmu, jest trójka żukowskich  gimnazjalistów: Magdalena Rybus, Beata Ptach i Julian Pryczkowski. To oni szli śladem bohatera filmu i odkrywali jego historię i dokonania.

- Ta projekcja jest jeszcze szczególna dlatego, że odbywa się przed premierą telewizyjną filmu. Emisja w TVP odbędzie sie w okolicach świąt. Będziecie już znali ten film, a więc sprawdźcie w programach i zaproście wszystkich w swoich domach także do jego obejrzenia - zachęcał realizator dokumentu Eugeniusz Pryczkowski.

Żukowskich akcentów w filmie jest sporo, zarówno w treści, jak i w gronie realizacyjnym. Stąd na sali obecny był także autor zdjęć Zbigniew Gruba. Film zrealizowano jako jedną z części projektu współfinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury w Warszawie (patronat przyjęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Ponadto, w ramach tego samego projektu, ukazał się tomik poezji w języku kaszubskim, w którym zadebiutowali kolejni dwaj absolwenci szkoły, Robert Groth i Szymon Jancen.

Innym ważnym i zapewne najbardziej pracochłonnym elementem projektu, była realizacja płyty kompaktowej Weroniki Pryczkowskiej o tytule "Dwie stegnë". W związku z tym, że pokaz filmu odbył się tuż przed świętami Bożego Narodzenia, odbył się krótki  koncert młodej wokalistki - studentki Akademii Muzycznej w Gdańsku, która również jest absolwentką żukowskiego gimnazjum. Wykonała ona cztery piosenki z  płyty, w tym dwie pastorałki. Zarówno film, jak i występ, spotkały się z żywym przyjęciem młodzieży.

- Gorąco dziękuję pani dyrektor za zorganizowanie tego pokazu, a także twórcom tych dzieł za ich zrealizowanie - podkreślał przewodniczący Rady Miejskiej w Żukowie Witold Szmidtke. - Radość moja jest tym większa, że także po raz pierwszy oglądałem ten film. Z okazji świąt pragnę wam życzyć wspaniałego ich przeżywania i wielu pięknych sukcesów na edukacyjnej niwie - zwracając się do wszystkich uczniów i nauczycieli szkoły podkreślał przewodniczący żukowskich rajców.

(jd)

Wydanie debiutanckiej płyty kompaktowej to ukoronowanie pewnego etapu artystycznych działań. Tak stało się w przypadku Weroniki Pryczkowskiej, której płyta o tytule "Dwie stegnë" ukazała się tuż przed Międzykongresowym Zjazdem Młodzieży w Chmielnie, który odbył się 18 listopada br.

- Ten tytuł jest bardzo pojemny. Sugeruje pewne życiowy wybory, a więc jest odpowiedni dla mojego wieku. Dodatkowo do tytułowego utworu napisałam moją pierwszą muzykę - wyjaśniała na scenie młoda artystka.

Płyta zawiera aż 19 nowych piosenek (16 - po kaszubsku, 3 - po polsku). Napisane zostały z uwzględnieniem młodego wieku wokalistki. Niemal połowa z nich zawiera wątki miłosne (np. "W sercu mim") , inne traktują o doczesnych problemach, jak "Ni ma czasu", jeszcze inne o miłości i pracy dla kaszubszczyzny ("Òrmùzdowô skra"). Materiał wieńczą - jako bonus - trzy kolędy. Wszystkie teksty są autorstwa ojca wokalistki Eugeniusza Pryczkowskiego, muzykę zaś pisali różni autorzy. Najwięcej, bo aż siedem skomponował Tadeusz Korthals, pięć zaś Jerzy Stachurski. Ponadto autorami muzyki są także: Jerzy Hinz, Marcin Stoltmann, Stanisław Deja i Bartłomiej Kunc.

Płyta została zrealizowana w ramach projektu pod nazwą "Młodzi realizują swój język w poezji, pieśni i filmie", wspieranego finansowo przez Narodowe Centrum Kultury w Warszawie. Z kolei partnerem projektu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (jd)

Z biogramu

Weronika Witosława Pryczkowska urodziła się w 1996 roku w Gdańsku, w którym mieszkała do piątego roku życia, kiedy to wraz z rodziną przeprowadziła się do Banina. Od dziecka na co dzień posługuje się językiem kaszubskim. Była członkiem grup artystycznych: kaszubskich “Dzôtczi Rodny Zemi”, “Spiéwné kwiôtczi”, “Młodzëzna” oraz ogólnopolskich “To i owo” i “Tylko Ty”, w którym śpiewa do dziś. Z kaszubskimi grupami nagrała płyty: “Piesnie Rodny Zemi”, “Òd se cos dac”, “Cél daleczi” i “Wiedno Kaszëbë”. Występowała w telewizyjnych lekcjach “Gôdómë pò kaszëbskù” w programie “Rodnô Zemia” Telewizji Gdańsk, później w programie “Spiéwné uczbë” w Telewizji Wybrzeże, a obecnie w “Gôdómë pò kaszëbskù” Twojej Telewizji Morskiej.

Jest laureatką wielu konkursów, m.in. Grand Prix "Kaszëbsczé Spiéwë" w Luzinie, czy krajowych i zagranicznych festiwali. Studiuje na III roku Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki w Gdańsku na Wydziale Wokalno-Aktorskim, kierunek musical.

Po pięknej ceremonii mszy świętej i odsłonięcia tablicy pamięci Karola Kreffta zwanego za życia Królem Kaszubów, na sali Centrum Kultury i Sportu w Chmielnie rozpoczął się Międzykongresowy Zjazd Młodych Kaszubów. Zjazdy, które mają odbywać się co roku, są realizacją postanowień ubiegłorocznego I Kongresu Młodych Kaszubów.

Zjazd otworzyli i poprowadzili liderzy młodzieżowych klubów Katarzyna Kankowska-Filipiak ("Òska" z Luzina) i Robert Groth ("Cassubia" z Banina). Po odśpiewaniu "Himnu Młodëch" zaprezentowano dokonania minionego roku. Złożyły się na nie wydanie książki "Kaszëbskô młodëch rewòlucjô", tomiku poezji "Kaszëbską stegną żëcégò", płyty kompaktowej "Dwie stegnë", założenie klubów "Òska" w Luzinie i "Garecznica" w Borzestowie, zorganizowanie konkursu "Kaszëbsczé Karaoke", spływy kajakowe, wydawanie pisma "Kaszëbskô Zemia" i sporo innych. Ich wielość i rozmach budzi największe uznanie. Nic dziwnego, że chętnie odnosili się do nich senator Kazimierz Kleina czy starosta powiatu kartuskiego Janina Kwiecień w swoich przemówieniach. Także wójt gminy Chmielno Jerzy Grzegorzewski nie krył zadowolenia z żywotności kultury i języka kaszubskiego wśród osób związanych z tymże ruchem młodych i świadomych Kaszubów. Prawdziwą sensację wzbudziła informacja o podjętej próbie założenia klubu młodych w Olsztynie.

- Jestem studentką Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Jest nas tam sporo Kaszubów. W tej chwili jest już ponad dziesięciu chętnych, a przecież to dopiero początek działań. Planujemy założyć nasz kaszubski klub najszybciej, jak to możliwe - oznajmiła Joanna Wicka ze Staniszewa, studentka I roku.

Ogromne owacje zyskały dwa kolejne punkty zjazdu. Pierwszy to półgodzinny film "Król Kaszubów" o Karolu Kreffcie realizowany m.in. w Warszawie i Toruniu, w którego produkcji udział wzięli uczniowie gimnazjum w Żukowie.

- Wuj Karol mówił z członkami rodziny w różnych językach, najchętniej jednak po kaszubsku. Tak rozmawiał zawsze z moją teściową, czyli jego siostrą, żoną doktora Mroczkiewicza z Kartuz. To jest wielka radość, że po tylu latach, ta postać została dowartościowana przez Kaszubów dla których pracował, a szczególnie ważne jest, że to młodzi skupiają się wokół jego idei - mówił przedstawiciel rodziny K. Kreffta, Zbigniew Andruszkiewicz.

Drugi punkt, który pewnie jest jednym z największych dotychczasowych osiągnięć ruchu młodych, to prezentacja debiutanckiej płyty "Dwie stegnë" i koncert Weroniki Pryczkowskiej.

- Jestem pod ogromnym wrażeniem tych utworów i ich wykonania - wzdychał Zbigniew Byczkowski, prezes O/ZKP w Łęczycach i lider klubu "Zemia rodnô" działającego w Wejherowie. Gościem zjazdu był także Sebastian Woźniak, prezes kleryckiego Koła Kaszubów w Pelplinie. Podkreślał on, że w seminarium klerycy podejmują szereg działań zapisanych przed rokiem w kongresowych postulatach.

Druga część zjazdu poświęcona była na działania w sekcjach: literacko-muzycznej, medialnej, teatralnej i turystycznej. Efekty ich prac zaprezentowano na zakończenie zjazdu. Wzbudziły mnóstwo radości, satysfakcji i owacji. Najważniejsze, że znakomicie zainspirowały wielu młodszych do aktywności na kaszubskim polu. (jd)

Odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamięci Karola Kreffta było jednym z najważniejszych punktów Międzykongresowego Zjazdu Młodych Kaszubów, który - głównie z tego powodu - wyznaczono w Chmielnie.  Otóż Krefft urodził się w pobliskich Zaworach, a w Chmielnie był ochrzczony 110 lat temu.

Uroczystość poprzedziło założenie Komitetu Organizacyjnego, w skład którego weszli działacze kaszubscy, w tym liderzy ZKP w Chmielnie, przedstawiciele młodych Kaszubów i samorządu. Przy udziale rodziny Kreffta udało się przygotować piękną tablicę w firmie Murkam koło Przodkowa.

Odsłonięcie tablicy poprzedziła msza święta w języku kaszubskim. Odprawił ją ks. Damian Klaist. Lekcję i modlitwy wiernych odczytały młode członkinie nowego klubu młodych "Garecznica" z Chmielna, Konstancja Kitowska i Zuzanna Bronk, natomiast psalm zaśpiewała Weronika Pryczkowska. Ona także poprowadziła ceremonię przy tablicy.

- Je òn patronã piãkny rësznotë młodëch. To jegò dokôzë, mëslë, deje leżą ù pòdstawë dzejaniégò klubów "Cassubia" z Banina i Òska" z Lëzëna, chtërnë òsoblëwie zabiégałë ò to, żebë Karol Krefft béł przënôleżno ùszanowóny w swòji òjczëznie, w òjczëznie jegò ùrodzeniô Z wiôlgą redotą mòżemë téż òznajmic, że wczora pòwstôł trzecy klub młodëch w Chmielnie. Przëjął òn nazwã "Garecznica". Je téż òsoblëwą redoscą, że towarzi nama historicznô stanica klubù "Cassubia" z Warszawë - mówiła na jej początku prowadząca.

Aktu odsłonięcia dokonali: starosta kartuski Janina Kwiecień, wójt Gminy Chmielno Jerzy Grzegorzewski, senator Kazimierz Kleina, przewodniczący Rady Oddziałów Środkowych ZKP Eugeniusz Pryczkowski, siostrzenica K. Kreffta Zofia Andruszkiewicz, gospodarz Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (na tym budynku jest tablica) Gabriela Jóskowska, przedstawiciel komitetu Bernard Hinz oraz Katarzyna Kankowska-Filipiak - przedstawiciel Młodych Kaszubów.

Tablicę poświęcił ks. dr Tomasz Rakowski - chmieleński proboszcz wyrażając jednocześnie radość z upamiętnienia postaci znaczącej, zasłużonej dla Kaszub. Odśpiewano też hymn kaszubski. Uroczystości towarzyszył historyczny sztandar korporacji "Cassubia". Obecne były też sztandary O/ZKP w Żukowie (w tym mieście Krefft jest pochowany) i Baninie (jd)

Słowo po mszy (przed odsłonięciem tablicy) wygłoszone przez dra Eugeniusza Pryczkowskiego

110 lat temù w tim kòscele òchrzcony òstôł Karol Krefft. Tu zaczãła sã droga jegò żëcégò pòswiãconô dlô lëdzy, sczerowónô do  mieszkańców ti zemi. Zakłôdôł òrganizacje  jesz przed wòjną - òsoblëwie kòrpòracjã młodëch sztudérów "Cassubia" w Warszawie i pò wòjnie, przede wszëtczim współtwòrził 2 gòdnika 1956 rokù Zrzeszenié Kaszëbsczé we Gduńskù, a pò pôrã dniach dwa pierszé partë naszi òrganizacji: w Żukòwie i Chmielnie w dniu 9 gòdnika.To òsoblëwie òn dzys nas tu gromadzy. Dzãka Kreffce mòżemë bëc bògatszi jegò baro trudnym doswiôdczenim żëcégò, mòżemë bëc mądrzészi przez jegò pismiona, mòżemë bëc wrazlëwszi jegò pòeticką i lëdzką wrażlëwòtą. Za to wszëtkò nôleżi bëc wdzãcznym. Je rzeczą piãkną wërażac wdzãcznosctim, chtërny mielë i dërch mają dobri wpłiw na nasze dzejanié. temù òsoblëwie dzãkùjã Jemù - Karolowi Kreffce za żëcégò zwónégò Kaszëbsczim Królã.

W miono òrganizatorów chcã serdeczno téż pòdzãkòwac ksãdzu probòszczowi drowi Tomaszowi Rakòwsczémù, że tak cepło przëjął tã inicjatiwã, za przërëchtowanié ti mszë i za pòswiãcenié tôblëcë, co nastąpi za chwilã. Bóg zapłac ksãdzu Damianowi Klajstowi, chtëren téż czedës béł Królã sztudérów Klerików w Pelplinie. W dowód wdzãcznoscë chcã przekôzac nowé dwa dzeła młodëch Kaszëbów tu òbecnëch: ksążkã ò dzejanim młodëch Kaszëbów i platkã "Dwie stednë" z nową mùzyką kaszëbską jakô sã ùkôza dëcht wczora. Ale chcã téż przekôzac dzeło ò naszim kaszëbczim sankturiaum swiónowsczim, w jaczim to dzele je baro wiele Chmielna, bò historicznie parafia swiónowskô wëszła prawie ze starszi parafii chmielińsczi fùndowóny pòd kùńc XIII wiekù przez ksążniczką Damrokã. Dzãkùjã wszëtczim  baro serdeczno za òbecnosc.

I zaprôszóm do dalszi ceremonii. Za chwilã stanicë, na czele z historiczną stanicą kòrpòracji "Cassubii" z Warszawie wrãczoną młodim w 1938 rokù za sprawą Karola Kreffta, pòprowadzą nas do stôri szkòłë, dze Krefft czedës pòbiérôł lekcje łacyńsczégò jãzëka. Tam nastąpi ùroczëzna òdsłoniãcô tôflë. Pòtemù zaprôszóm téż wszëtczich do salë Dodómù Kùlturë na dalszi cąg Midzëkòngresowégò Zjazdu Młodëch Kaszëbów. 

Biogram

Krefft Karol Józef urodził się 15 czerwca 1907 roku w Zaworach koło Chmielna w rodzinie właściciela majątku ziemskiego, m.in. Jeziora Raduńskiego.  Uczył się w Szkole Powszechnej w Zaworach, Collegium Marianum w Pelplinie oraz polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Gdańsk, a w latach 1927-1932 na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Tam założył Korporację „Cassubia”. Wówczas utrzymywał też ścisłe kontakty z Aleksandrem Majkowskim. W 1936 roku trafił do Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu, gdzie był radcą wojewody pomorskiego, Władysława Raczkiewicza, późniejszego prezydenta Polski na uchodźstwie. W 1936 roku był jednym z założycieli i wiceprezesem Zrzeszenia Miłośników Kaszubszczyzny „Stanica”. Brał udział w wojnie obronnej, był też uczestnikiem Powstania Warszawskiego. W 1946 roku został pierwszym powojennym starostą kartuskim. Dał się poznać, jako sprawiedliwy gospodarz. Wówczas przylgnęły do niego przydomki „Szczodry” i „Sprawiedliwy”. Jego prokaszubska działalność i szacunek miejscowej ludności stały się powodem odsunięcia go od władzy i późniejszej inwigilacji przez aparat władzy. Od 1951 roku pracował już tylko na własnym gospodarstwie w Otominie.  2 grudnia 1956 roku był jednym z założycieli Zrzeszenia Kaszubskiego w Gdańsku, a już 7 i 8 grudnia założył pierwszy terenowy oddział ZK w Żukowie. Dzień później założył oddział w Chmielnie. Ta działalność jeszcze bardziej wzmogła represje władz doprowadzając ostatecznie do całkowitego usunięcia się w cień tego wybitnego działacza, zwanego za życia Królem Kaszubów. Krefft zmarł w swej pustelni za meandrem Raduni, 28 października 1995 roku. 15 czerwca 2002 roku, odbyło się nadanie jego imienia górnemu rondu w Żukowie. W Pępowie jedna z głównych ulic od niedawna także nosi jego imię. Natomiast uczestnicy I Kongresu Młodych Kaszubów złożyli na ręce włodarzy Kartuz wniosek, by nadać jego imię ulicy łączącej dwa nowe ronda w Kartuzach.

Piękny ruch młodych Kaszubów rozpoczął się właściwie w 2003 roku w momencie założenia (reaktywacji) klubu "Cassubia" w Baninie zrzeszającego uczniów, licealistów i studentów z Gminy Żukowo. Po czterech latach zawieszono jego działalność. W chwili, gdy wyrosło nowe pokolenie, odpowiednio przygotowane przez edukację szkolną i aktywność w ZKP, można było na nowo ożywić to działanie. Reaktywacja "Cassubii" nastąpiła w październiku ubiegłego roku.

Na barkach tego klubu i ZKP Banino spoczęło zorganizowanie I Kongresu Młodych Kaszubów w Kartuzach. Kongres ustalił kierunki działania, przez wypracowane postulaty wskazał na priorytety aktywności młodych, znakomicie rozpalił też idee kaszubskie w młodej generacji. Już wkrótce powstał klub "Òska" w Luzinie z charyzmatyczną liderką Katarzyną Kankowską-Filipiak. Wielość podejmowanych wspólnych działań budzi największe uznanie. Przedstawiono je podczas Międzykongresowego Zjazdu Młodych w Chmielnie. Tam również - na ostatnim slajdzie - zakomunikowano, że w przeddzień zjazdu powstał trzeci klub, tym razem w Gminie Chmielno.

Klub przyjął nazwę "Garecznica" od góry, która wznosi się pod Borzestowem. Owiana jest ona legendą o śpiącym wojsku.

- Kiedy już zabraknie sił na ratowanie kaszubszczyzny, wówczas zgodnie z legendą ma wyjść z otchłani to wojsko. Ono przyczyni się do uratowania naszej kultury, języka i tożsamości. Dlatego przyjęliśmy taką nazwę - wyjaśniał Benedykt Bela z Miechucina, nowy prezes "Garecznicy".

Klub zrzesza piętnastu członków. Nikt nie miał wątpliwości, czy taka formacja jest potrzebna.

- Uważam, że właśnie bardzo potrzebne jest zaangażowanie młodych dla spraw kaszubskich. Dobro regionu powinno nam wszystkim leżeć na sercu. Dlatego jestem gorącym zwolennikiem powołania tu klubu młodych - podkreślał Piotr Chistowski, jednocześnie członek Zarządu O/ZKP w Chmielnie.

Wszyscy obecni złożyli swoje deklaracje wstąpienia do partu w Chmielnie, ponieważ zasadą ruchu młodych jest przynależność do ZKP. Ponadto klub jednomyślnie przyjął uchwałę, która rozpoczyna się słowami: Nikt nie jest w stanie w pełni kochać wielkiej ojczyzny, kto nie kocha swej ojczyzny najmniejszej. Dla nas, młodych mieszkańców gminy Chmielno, zrzeszonych w Kole Młodzieży Kaszubskiej o nazwie "Garecznica", Małą Ojczyzną są Kaszuby. Im pragniemy służyć i dla nich pracować dla ogólnego dobra mieszkańców regionu, a zwłaszcza naszych rodzinnych okolic. Swój cel chcemy osiągać poprzez pogłębianie wiedzy o swoim regionie oraz zachęcanie do ogólnej edukacji na poziomie akademickim. Tak przygotowani chcemy służyć mieszkańcom naszej gminy i okolic na wszystkich płaszczyznach życia społecznego, a zwłaszcza edukacyjnej, kulturowej i gospodarczej.

Klub przyjął także regulamin oraz "Himn młodëch". Są to trzy najważniejsze - zatwierdzone  przez I Kongres - elementy funkcjonowania ruchu młodych Kaszubów. Chmieleńscy młodzi wybrali także zarząd. Wiceprezesami klubu zostali Piotr Chistowski i Wojciech Serkowski. Skarbnikiem została Monika Łukowska, sekretarzem Łukasz Myszk ponadto Agata Gosz, Joanna Okroj i Aleksander Kostuch są członkami zarządu.

Spotkanie bardzo sprawnie prowadzili liderzy klubów młodych:Robert Groth i Katarzyna Kankowska-Filipiak. Obecni byli także Elżbieta i Eugeniusz Pryczkowscy oraz działacz kaszubski z Chmielna, Brunon Hinz.

(jd)

Dokładnie w 22. rocznicę śmierci Karola Kreffta, zwanego kaszubskim królem, odbył się coroczny Konkurs Wiedzy o tym wybitnym Kaszubie, założycielu oddziałów Zrzeszenia Kaszubskiego w Żukowie i Chmielnie. Zgłosiło się trzydziestu uczestników. Od dwóch lat konkurs ma powiatowy zasięg, co daje nadzieję, że już wkrótce zainteresowanie konkursem wzrośnie. Tym bardziej, że w jego promowanie włączyli się młodzi z kaszubskich klubów "Cassubia" oraz "Òska", dlka których Krefft jest ojcem duchowym. To on przecież założył studencką korporację "Cassubia" w Warszawie. Młodzi ufundowali specjalną nagrodę za pytanie dotyczące celów korporacji. Otrzymała ją Klaudia Golnau z SP w Borkowie.

Do konkursowych pytań włączono w tym roku także część dotyczącą znanych żukowskich hafciarek Zofii i Jadwigi Ptach.

- Zależy nam, żeby co roku nieco zmieniać wachlarz pytań, a przez to poszerzać wiedzę o zasłużonych ludziach tej ziemi - wyjaśnia Lidwina Kreft, która wraz Krystyną Rogalewską czuwają nad stroną merytoryczną i organizacyjną wydarzenia.

Konkurs odbywał się w trzech kategoriach. Wśród najmłodszych (kl. IV-V) najlepsza była Emilia Morawska z SP Banino przed Maciejem Kankowskim z SP Skrzeszewo oraz Agatą Makurat (Żukowo) i Kingą Rzeszot (Banino). Wyróżnienie przyznano Dorianowi Piastowskiemu ze Skrzeszewa.

W kat. VI-VII zwyciężyli Anna Belgrau (Borkowo) i Tymon Dulian (Banino) przed Kacprem Drawcem (Banino) i Wiktorią jank z Pępowa. Wyróżnienia otrzymali: Mikołaj Kowalski (Banino), Aleksandra Dosz (Pępowo), Weronika Marszalik (Pępowo) i Klaudia Golnau (Borkowo).

W kat gimnazjum najlepsi byli Julian Pryczkowski przed Mikołajem Brezą (obaj Gimnazjum nr 2 w Żukowie).

Gośćmi konkursu byli między innymi burmistrz Gminy Żukowo, Wojciech Kankowski i przewodniczący Rady Miejskiej Witold Szmidtke, wiceprzewodniczący Rady Powiatu Kartuskiego Eugeniusz Pryczkowski, a także prezes O/ZKP w Żukowie Józef Belgrau.

Organizatorem konkursu jest Oddział ZKP w Żukowie oraz SP im. K. Wickiego w Pępowie.

(jd)

K. J. Krefft urodził się 15 czerwca 1907 roku w Zaworach koło Chmielna w rodzinie właściciela majątku ziemskiego, m.in. Jeziora Raduńskiego.  Uczył się w Szkole Powszechnej w Zaworach, Collegium Marianum w Pelplinie oraz polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Gdańsk, a w latach 1927-1932 na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Tam założył Korporację „Cassubia”. Wówczas utrzymywał też ścisłe kontakty z Aleksandrem Majkowskim. W 1936 roku trafił do Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu, gdzie był radcą wojewody pomorskiego, Władysława Raczkiewicza, późniejszego prezydenta Polski na uchodźstwie. W 1936 roku był jednym z założycieli i wiceprezesem Zrzeszenia Miłośników Kaszubszczyzny „Stanica”. Brał udział w wojnie obronnej, był też uczestnikiem Powstania Warszawskiego. W 1946 roku został pierwszym powojennym starostą kartuskim. Dał się poznać, jako sprawiedliwy gospodarz. Wówczas przylgnęły do niego przydomki „Szczodry” i „Sprawiedliwy”. Jego prokaszubska działalność i szacunek miejscowej ludności stały się powodem odsunięcia go od władzy i późniejszej inwigilacji przez aparat bezpieczeństwa. Krefft zmarł w swej pustelni za meandrem Raduni, 28 października 1995 roku.

Dokładnie w 22. rocznicę śmierci Karola Kreffta, zwanego kaszubskim królem, odbył się coroczny Konkurs Wiedzy o tym wybitnym Kaszubie, założycielu oddziałów Zrzeszenia Kaszubskiego w Żukowie i Chmielnie. Zgłosiło się trzydziestu uczestników. Od dwóch lat konkurs ma powiatowy zasięg, co daje nadzieję, że już wkrótce zainteresowanie konkursem wzrośnie. Tym bardziej, że w jego promowanie włączyli się młodzi z kaszubskich klubów "Cassubia" oraz "Òska", dlka których Krefft jest ojcem duchowym. To on przecież założył studencką korporację "Cassubia" w Warszawie. Młodzi ufundowali specjalną nagrodę za pytanie dotyczące celów korporacji. Otrzymała ją Klaudia Golnau z SP w Borkowie.

Oddział Żukowski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego  wraz partami w Baninie i Kolbudach oraz młodzieżą gimnazjalną i dziećmi szkolnymi z Żukowa uczcili postać Karola Kreffta - założyciela O/ZKP w Żukowie. Zebrani na czele z trzema sztandarami pokłonili się nad mogiłą powojennego starosty kartuskiego.

- Krefft urodził sie w Zaworach pod Chmielnem. W młodości zamieszkał w Otominie, studiował w Warszawie, gdzie założył korporację "Cassubia". Po wojnie mieszkał nadal w gminie Żukowo, gdzie zmarł i spoczął w rodzinnym grobie - mówił na rozpoczęcie ceremonii dr Eugeniusz Pryczkowski, autor książki "Król Kaszubów Karol Krefft".

Ważne jest, że w te działania włączane są dzieci wraz z rodzicach, którzy dzięki takim przedsięwzięciom poznają  dorobek i mądrość ludzi tej ziemi. Zebrani zaśpiewali hymn kaszubski, a także "Himn Młodëch" oraz "Kaszëbską Królewą". Odmówiono także modlitwę w intencji Kreffta. Spotkanie odbyło się w związku z rocznicą jego śmierci (28.10) oraz zbliżającym się Dniem Wszystkich Świętych.

Dzień wcześniej doszło do ważnego spotkania w Chmielnie. Otóż było to już drugie zebranie w tym miesiącu związane z godnym upamiętnieniem Kreffta w jego rodzinnej gminie. Wiąże się to ze 110-tą rocznicą jego urodzin. Zawiązano Komitet Organizacyjny, który - jak wynika z dokumentu - będzie czuwał nad upamiętnieniem założyciela młodzieżowego ruchu kaszubskiego "Cassubia" (Warszawa 1927), współzałożyciela organizacji Stowarzyszenie Miłośników Kaszubszczyzny "Stanica" w Toruniu (1936), pierwszego powojennego starosty kartuskiego, Członka założyciela Zrzeszenia Kaszubskiego (1956) i założyciela Oddziałów ZKP w Żukowie (1956) i Chmielnie (1956).

Gorąco życzymy spełnienia zamierzonych planów i jednocześnie uprasza się Wszystkich o sprzyjanie i pomoc w realizacji tych pięknych inicjatyw.

(jd)

Patron, który budzi wrażliwość uczniów

Można powiedzieć, że wreszcie Jan Trepczyk zaczyna dostępować należnej mu nobilitacji na terenie powiatu, z którego wyszedł. Ten znakomity poeta kaszubski, autor między innymi takich utworów, jak "Kaszëbskô Królewô czy "Zemia rodnô" pretendująca do miana hymnu kaszubskiego, urodził się w Stryszej Budzie pod Sianowem. W Kartuzach rozpoczął nauczycielską drogę, a także dziennikarską. W tym mieście założył bowiem wspólnie ze swym - równie wybitnym - przyjacielem Aleksandrem Labudą czasopismo "Zrzesz Kaszëbskô" oraz, także ci dwaj, zawiązali organizację Zrzeszenie Regionalne Kaszubów. Stworzyli wraz ze swym mistrzem i nauczycielem Aleksandrem Majkowskim podwaliny ruchu kaszubskiego w Kartuzach.

Te znaczące dzieła powstały gdy Trepczyk był już kierownikiem Szkoły Powszechnej w Miszewie  w latach 1927-1934. Szkoła ta od 2004 roku nosi jego imię.

- Była to znakomita decyzja - podkreślał na uroczystości 110-lecia patrona burmistrz Gminy Żukowo Wojciech Kankowski, który w tym czasie był przewodniczącym Rady Miejskiej. - Widzimy dziś wyraźnie, jak jego dzieła, talent i wielkość, znakomicie wpływają na proces edukacyjny uczniów.

Potwierdzeniem tych słów były udane występy uczniów Zofii Jelińskiej i Daniela Radeckiego - Mikulicza (pieśń „Majewô wanoga”), Aleksandry Biłanicz ("Wiaterk") oraz studentki Akademii Muzycznej Weroniki Pryczkowskiej ("Chëcz"). Pokazano też program "Skarbë Kaszëb" zrealizowany przez Twoją Telewizję Morską o Janie Trepczyku, który rozpoczyna się następująco: Tradycyjne utwory, jak "Zelonô łączka, mòdri kwiat" stworzył lud, nie znamy ich autorów, natomiast jest pytanie, kto - jako pierwszy - zaczął pisać kaszubskie piosenki z pełnym zamysłem, by dokładać je do skarbca kultury kaszubskiej. Kto wydał pierwszy śpiewnik kaszubski? Otóż był to Jan Trepczyk. I nie było to przed trzydziestu czy czterdziestu laty, tylko w 1935 roku, a więc kilka lat przed wybuchem II wojny światowej.

Zaprezentowano także fragment programu "Rodnô Zemia", w którym Natalia Szroeder zaśpiewała "Kòle stedzenczi". Całość znakomicie prowadzili w języku kaszubskim Aleksandra Okrój i Robert Groth - absolwenci miszewskiej szkoły, uczniowie Elżbiety Pryczkowskiej - prezes Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Baninie, który wraz ze szkołą był organizatorem wzniosłej uroczystości.

Prezes oddziału prowadzi także zespół "Mùlczi". Grupa od pewnego czasu odbywa próby w restauracji "Mùlk", w której odbywała sie uroczystość. Przestronna sala i znakomite warunki przyciągają kolejne zdolne dzieci, których rzęsiście oklaskiwało około 150 gości spotkania. Najmłodsi widzowie mieli zaledwie po kilka lat, zaś najstarsza uczestniczka ukończyła w tym roku 100 lat. Była to jedyna żyjąca uczennica Méstra Jana z czasu edukacji miszewskiej, Małgorzata Szadach z domu Okrój z Gdańska.

- To był wspaniały nauczyciel. Myśmy wszyscy bardzo go lubili - wzdychała seniorka.

Podsumowaniem artystycznej części był występ Towarzystwa Śpiewaczego im. J. Trepczyka z Wejherowa pod kierunkiem Zofii Kamińskiej.

Uroczystości towarzyszyła prezentacja płyty kompaktowej z oryginalnymi wykonaniami Trepczyka i jego drugiej żony (pierwsza Aniela z Rompskich z Kartuz zmarła w 1951 r.) Leokadii.

- Inicjatywę ich wydania podjęło Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Należą się podziękowania gorąco dla państwa Kamińskich i Pryczkowskich, którzy je udostępnili - wyjaśniał dr Michał Hinc z muzeum.

Jeden z utworów o tytule "Òddzãkòwanié" zaprezentowano w formie teledysku na ekranie. Przygotowali go uczniowie gimnazjum w Żukowie: Mikołaj Breza, Julian Pryczkowski i Kamil Szmidtke.

Dr Hinc przedstawił też niedawno wydane publikacje: pracę monograficzną "Méster Jan" oraz "Jan Trepczyk pieśni kaszubskie" w opracowaniu Zbigniewa Szablewskiego. Egzemplarze książek przekazał na ręce dyrektor miszewskiej placówki, Doroty Richert. Uroczystości towarzyszyła wystawa o Janie Trepczyku oraz poczęstunek przygotowany przez społeczność szkolną Miszewa.

Tłumy przewinęły się w niedzielne popołudnie podczas XII Festynu Kaszubskiego w Baninie. Przyciągnął ich ciekawy program imprezy, mnóstwo różnych atrakcji oraz dobra aura.

- Specyfiką Banina jest ogromny rozwój wsi, a przez osiedlanie się tu wielu nowych ludzi z różnych regionów kraju. Ten festyn wpisuje się znakomicie w wydarzenia integrujące mieszkańców wsi, dlatego z radością go otwieram. Wszëtczégò bëlnégò! - podkreślił podczas rozpoczęcia burmistrz Gminy Żukowo, Wojciech Kankowski. Otworzył on imprezę wraz z  przewodniczącym Rady Miejskiej Witoldem Szmidtke, proboszczem parafii ks. dr. Danielem Knapińskim oraz Elżbietą Pryczkowską- prezesem Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Baninie, głównym organizatorem uroczystości. Rozdali oni także nowe legitymacje członkowskie. Otrzymali je Justyna i Dawid Czepli z Lnisk oraz Piotr Ceynowa.

Na festynowej scenie królowała kaszubszczyzna i to zarówno w wydaniu tradycyjnym, jak i współczesnym. Licznie zebranej widowni bardzo podobały się piosenki w wykonaniu "Spiéwné kwiôtczi". Grupa kończy nagrania do swej trzeciej płyty. Jeśli wszystko się powiedzie będzie ona promowana już na gwiazdkę tego roku. Podobnie jak debiutancka płyta  solistki Weroniki Pryczkowskiej - studentki III roku Akademii Muzycznej. Na festynie wykonywała ona utwory po kaszubsku, polsku i angielsku. Nurt tradycyjny reprezentowała kapela "Bufet" z Kartuz. Grupa "Amatizernoga" zaprezentowała spektakl teatralny. Przygotowali go Katarzyna Kankowska-Filipiak, Robert Groth i Szymon Jancen z młodzieżowych klubów kaszubskich "Cassubia" i "Òska".

Głównym punktem programu był godzinny występ finalistów ubiegłorocznej edycji Kaszubskiego Idola. Wystąpiło aż dziesięciu uzdolnionych wokalistów, którzy śpiewali po kaszubsku zarówno oryginalne utwory, jak i tłumaczenia przebojów światowych. Wszyscy otrzymali na pamiątkę książkę wydaną przez Oddział w Baninie o tytule "Kaszëbskô młodëch rewòlucjô", która opisuje współczesne działania młodej inteligencji kaszubskiej. Dostali oni także egzemplarze płyty zespołu "Młodzëzna".

Uczestnicy festynu w Baninie, największej niegminnej wsi powiatu kartuskiego, nie pozostali też bierni wobec nieszczęścia, jakie dotknęło dużą część Kaszub, w tym gminę Sulęczyno. Na ten cel zlicytowano trzy piękne obrusy kaszubskie przekazane przez hafciarkę z Banina Aleksandrę Hinc.

Na placu festynowym było także mnóstwo atrakcji, począwszy od ciast i chleba ze smalcem, a kończąc na karuzeli i zjeżdżalni. Były także stoiska z makijażem, malowaniem, jeszcze inne promowały zdrowy styl życia. Szczególnym wyróżnikiem były dwa stoiska z pamiątkami kaszubskimi. Odbyły się także rozgrywki piłkarskiego. Zwyciężyła młodzież z Banina przed Przyjaźnią, Pępowem i Miszewem.

Festyn kaszubski w Baninie zorganizowany był już po raz dwunasty. Z kilku względów był na pewno najbardziej udany z wszystkich dotychczasowych, przede wszystkim z uwagi na imponującą frekwencję. Nie bez znaczenia była tu postawa rad sołeckich Banina, Miszewa i Rębiechowa, którzy - wraz z sołtysami - intensywnie włączyli się do współpracy. Podobnie jest w przypadku licznie obecnych radnych. Festyn wykazał pozytywny przykład wspólnego działania opartego o kulturowość kaszubskiego regionu. Na szczególne słowa uznania zasługują wszyscy członkowie Zarządu ZKP w Baninie, którzy poświęcając swój czas włożyli wiele trudu w sprawną organizację imprezy. Finansowo imprezę wsparł Urząd Gminy w Żukowie, a także lokalni sponsorzy.

Jan Dosz